Over ons

De uitvindingen van Cornelis Corneliszoon van Uitgeest zijn van doorslaggevend belang geweest voor de ontwikkeling van de Nederlandse handel en industrie. De snelle opkomst van de VOC met z’n duizenden schepen en de bloei van de Zaanstreek als wellicht het eerste industriegebied ter wereld waren anders waarschijnlijk niet mogelijk geweest.

Maar behalve molenliefhebbers kent bijna niemand de uitvinder van het houtzagen met windkracht. In de meeste geschiedenisboeken wordt hij niet vermeld en tot wij Restaurant Krelis begonnen, kende zelfs in Cornelis’ geboortedorp Uitgeest bijna niemand deze grootheid. Er is in ons dorp wel een straat naar hem vernoemd, de CC-straat maar dat straatje is zo klein dat het geen recht doet aan de grote betekenis van deze man.

Van de mensen die wel weten dat Cornelis Corneliszoon de houtzaagmolen heeft uitgevonden, zijn er maar weinig die ook weten dat hij de olie-windmolen met kantstenen heeft uitgevonden en de voorloper van de centrifugaalpomp. Zijn uitvindingen hebben het gezicht van Nederland bepaald.
Over zijn persoon weten we helaas weinig. Het is niet eens bekend wanneer hij is geboren en hoe oud hij is geworden. De archiefstukken waarin dat had kunnen staan, zijn verloren gegaan. Wel weten we dat hij in 1594 zijn eerste windzaagmolen bouwde. Hij zal toen niet jonger dan 20 jaar zijn geweest; vermoedelijk wat ouder. En in een octrooiaanvraag van 1600 staat, dat hij een vrouw en kinderen te onderhouden had. Toen zal hij niet ouder dan 60 geweest zijn. Op grond hiervan kunnen we aannemen dat hij ongeveer tussen 1540 en 1570 geboren is. 

‍
Wanneer hij gestorven is, valt iets nauwkeuriger aan te geven. Het laatste archiefstuk waarin Cornelis Corneliszoon wordt genoemd is een akte van 18 juni 1602. Daarin wordt hij als een van de personen genoemd die borg staan bij de verkoop van een korenmolen aan de Lagendijk voor 2.020 gulden aan ene Garbrandt Mieusszoon. Bij een verlenging van het octrooi op de krukasconstructie op 25 juli 1607 blijkt Cornelis Corneliszoon al te zijn overleden.

Meer achtergrond informatie is te vinden op houtzaagmolen-uitgeest.nl In onze Krelis Lounge ligt het boek ‘’Cornelis Corneliszoon van Uitgeest – Uitvinder aan de basis van de Gouden Eeuw’’. Neem plaats bij de open haard, geniet van een kop koffie, thee, glas wijn of speciaalbier en duik in dit unieke verhaal!